Sarılık Nedir?
Sarılık cildin, gözlerin, kulakların ve diş etlerinin sararmasıdır. Kedinin başka bir hastalığı olduğunun işaretidir. Bu durum vücuttaki bilirubin üretimini etkiler. Biriktiğinde kanda ve dokularda aşırı sarı pigmente neden olur. Kedinin karaciğer ile ilgili başka bir hastalığı varsa sarılık da ortaya çıkmaya başlar. Kedilerde bu durumun teşhisi ve tedavisi hakkında daha fazla bilgi sahibi olmak, veterinerden ne zaman yardım istemen gerektiğini bilmene yardımcı olacaktır.
Kedilerde Sarılık Belirtileri
Sarılık başka hastalıkların bir belirtisi olduğu için, teşhis edilmeyen durumun neden olduğu daha fazla semptom eşlik eder. Kedin aşağıdakileri yaşayabilir:
Belirtiler
Sararmış cilt, gözler, kulaklar ve diş etleri
Letarji
İştah kaybı
Kusma ve ishal
Sık idrara çıkma
Sararmış Cilt, Gözler, Kulaklar Ve Diş Etleri
Bazı kedi sahipleri için kedilerinin çok fazla kürkü olup olmadığını fark etmesi zor olur. Ancak kulakların içi, gözlerin beyazları ve diş etleri sarı renk değişikliğini en kolay göreceğin yerlerdir.
Letarji
Kediler kendilerini iyi hissetmediklerinde uyuşuk hale gelirler. Kedinin normalden daha az oyuncu olduğunu, daha sık uyuduğunu veya diğer semptomlardan kaynaklanan rahatsızlık nedeniyle evde daha yavaş hareket ettiğini fark edebilirsin.
İştah Kaybı
Anoreksiya olarak da adlandırılan iştah kaybı, sarılıkla ilgili birçok farklı hastalıkta yaygındır. Hepatik lipidoz (yağlı karaciğer hastalığı) karaciğerin yağları enerjiye dönüştürmesine ve bu da hücrelerde yağ birikmesine yol açması nedeniyle yiyeceksiz kalmak da sarılığa neden olur.
Kusma Ve İshal
Kedinin dışkısında değişiklikler veya kusma ataklarının başladığını fark edebilirsin. Kusma ve ishal çok çeşitli kedi sağlığı koşullarından kaynaklanırken, bu belirtiler evcil hayvanının altta yatan bir hastalığı olduğunda sarılık ile birlikte başlayabilir.
Sık İdrara Çıkma
Kedin susuz kalarak, aşırı su içmeye ve sık idrara çıkmaya başlar. Bu iştah kaybı ile birlikte görülür.
Sarılık Nedenleri
Sarılığın nedenleri karaciğer öncesi, karaciğer veya karaciğer sonrası olarak sınıflandırılır. Ancak hepsi hiperbilirubineminin bir sonucudur. Hiperbilirubinemi, kırmızı kan hücrelerinin bir bileşeni olan anormal derecede yüksek kan bilirubin seviyesidir. Karaciğer hastalığı, safra kesesi hastalığı veya kırmızı kan hücresi yıkımından kaynaklanır. Bilirubin, safradan gelen kahverengi ve sarı bir maddedir. Normalde, eski kırmızı kan hücrelerinin ölmesi normal süreci meydana geldiğinde bir kedinin dışkısıyla atılır. Ancak karaciğer bilirubinden düzgün bir şekilde kurtulamazsa sarılık meydana gelir. Karaciğerin bilirubini gerektiği gibi temizleyememesinin ve dolayısıyla sarılık görülmesinin başlıca nedenleri arasında şunlar yer alır:
Karaciğer Hastalığı:
Herhangi bir karaciğer hastalığı, sarılığın hepatik nedeni olarak sınıflandırılır. Kedilerde ortaya çıkacak bir dizi karaciğer hastalığı vardır. Hepatik lipidoz (yağlı karaciğer hastalığı) en yaygın olanlardan biridir. Ancak kolanjit, kedi enfeksiyöz peritonitlerinden biridir. (FIP), amiloidoz, kalisivirüs ve çeşitli karaciğer enfeksiyonları da karaciğer fonksiyon bozukluğuna neden olur. Ek olarak, bazı ilaçlar, toksine maruz kalma, kanser ve diğer sorunlar karaciğer hasarına neden olur.
Safra Kesesi Hastalıkları:
Bu hastalıklar karaciğer sonrası sarılık nedenleri olarak sınıflandırılır. Bunlar safra kanalı tıkanıklıkları, safra taşları, safra kesesi iltihabı, kanser ve safra kesesi yırtılmasını içerir.
Kırmızı Kan Hücresi Yıkımı:
Hemoliz olarak adlandırılan kırmızı kan hücrelerinin anormal şekilde tahrip olmasının birkaç nedeni vardır.
Bunlara toksik bitki veya ilaçların alınması, parazitler (kalp kurdu ve keneler dahil), kan transfüzyon reaksiyonları, kedi immün yetmezlik virüsü (FIV), kedi lösemi virüsü (FeLV), otoimmün hastalıklar ve hatta kanser dahildir. Kırmızı kan hücreleri çok hızlı bir şekilde yok edilirse ve karaciğer hemolize olan hücrelerden salınan bilirubini uygun şekilde ortadan kaldıramazsa sarılık oluşur. Bu sarılık nedenleri tipik olarak karaciğer öncesi olarak sınıflandırılır.
Diğer Nedenler:
Karaciğer, safra kesesi ve kırmızı kan hücresi yıkımına ek olarak, sarılığın ek nedenleri arasında pankreatit, bağırsak kitleleri ve kedinin cildinin sararmasına neden olan sepsis bulunur.
Bu koşullar herhangi bir kediyi etkilerken, bazı ırklar (Siyam, Oriental Shorthair, Habeş ve Somali kedileri) sarılığa yol açan hastalıklara yakalanma olasılığı daha yüksektir. Kedin bu ırklardan biriyse, veteriner herhangi bir sağlık sorununu erkenden yakalamak için düzenli kontroller önerecektir.
Kedilerde Sarılık Teşhisi
Veteriner, teşhisine yardımcı olmak için kedinin kan tahlilini kontrol etmeden önce tam bir hasta öyküsü alacak ve tam bir fizik muayenesi yapacaktır. İlk olarak, belirli bir nedeni teşhis etmek için hangi ek testlerin gerekli olduğunu belirlemek için hastalığın karaciğer öncesi, karaciğer veya karaciğer sonrası olup olmadığını doğrulayacaklardır.
Çeşitli bilgiler (bilirubin seviyeleri, karaciğer enzim seviyeleri ve kedinin kan hücreleriyle ilgili ayrıntılar dahil) tam kan sayımı ve biyokimya taramasında değerlendirilecektir. Kan çalışmasının sonuçlarına bağlı olarak röntgen, ultrason ve ince iğne aspiratları veya karaciğer biyopsileri de önerilir.
Tedavi
Sarılığın tedavisi nedenine bağlı olacaktır. Ancak kedinin hastaneye yatırılması gerekebilir. Destekleyici bakım ve tedavi, IV sıvılar, antibiyotikler, K vitamini, anti-emetikler, ağrı kesici ilaçlar, silybin ve SAMe gibi takviyeleri ve hatta yardımlı beslenmeyi içerir. Bazen, bir kitle veya rüptüre safra kesesinden şüpheleniliyorsa ameliyat gerekir.
Sarılık Olan Kediler İçin Prognoz
Tedavi gibi, kedinin prognozu da değişir. Çünkü sarılığa yol açan birkaç farklı hastalık vardır. Birçok kedi, cildinin ve dokusunun sararmasına neden olan altta yatan durumdan tamamen kurtulur. Ancak bazı sarılık vakaları maalesef ölümcül hastalıklarla ilişkilidir.
Veteriner, doğru bir prognozu belirlemek için muayeneden sonra kedinin teşhisi hakkında ayrıntılı bilgi verecektir.
Not: Prognoz ya da öngörü, bir hastalığın seyri hakkında tahmini ve iyileşme şansı olup olmadığı anlamında kullanılan tıbbi bir terimdir.
Sarılık Nasıl Önlenir?
Bazen sarılığın nedenlerini önlemek imkansızdır. Ancak bir kedi sahibinin evcil hayvanlarının bu durumu geliştirme şansını azaltmasının bazı yolları vardır:
Risklere Maruz Kalmayı Önle
Tüm ilaçları, ev kimyasallarını ve zehirli ev bitkilerini kedinin erişemeyeceği bir yerde tut. Sarılık, vücutları için toksik olan maddelerin yutulmasından kaynaklanacağından, bu basit yöntem bir dizi hastalığın önlenmesinde etkili olur. Sahipler ayrıca kedilerini FIV, FeLV veya FIP ile diğer kedilere maruz bırakmaktan kaçınmalıdır.
Yemek Kontrolü
Kedinin bir günden fazla yemek yemediğinden emin ol. Bu, karaciğeri bunaltır ve kedinin sarılığa yol açan hepatik lipidoz (yağlı karaciğer hastalığı) geliştirmesine neden olur. Öte yandan, kedinin obez olmasına da izin verilme. Normal bir kiloyu korumak, genel sağlığın önemli bir parçasıdır.
Tıbbi Önleme
Kedinin aşılarını güncel tut. Kan tahlillerini düzenli olarak yaptır. Parazit önleyici ilaç kullanmak da önemlidir. Kedindeki karaciğer ve safra kesesi hastalığından endişe ediyorsan, veterinerden bu organları desteklemeye yardımcı olacak takviyeler ve özel diyetler hakkında bilgi al.
Kedilerde Sarılık İyileşir Mi?
Altta yatan duruma bağlı olarak, birçok sarılık vakası kolayca teşhis edilip tedavi edilirken, bazı vakalar daha uzun sürer. Ancak tam bir fiziki muayene ve bazı teşhis testlerinden sonra veteriner sana bir prognoz verir. Aynı zamanda veteriner bir tedavi planı oluşturur.